Rozrywka jest częścią kultury, która towarzyszy rozwojowi cywilizacyjnemu od zawsze. Na przestrzeni wieków zmieniały się jedynie jej formy, ponieważ pojawiały się nowe możliwości technologiczne i oczekiwania społeczeństwa. W ten sposób z czasem pojawiły się gry komputerowe, które ze źródła czystej rozrywki zyskały nowy wymiar w XXI wieku – stały się nośnikiem kultury i pomocą edukacyjną.
Spis treści
Gry – od kartki i papieru do maszyny
Z gier RPG narodziły się z czasem gry cRPG, czyli gry komputerowe typu role play. Sytuacja w branży gier zaczęła zmieniać się niedługo po II wojnie światowej, kiedy inżynier Ralph Baer rozpoczął pracę nad realizacją pomysłu, w którym zestaw telewizyjny mógł służyć do gry. W ten sposób w 1966 roku powstał prototyp, który zapoczątkował długą drogę ku współczesnym konsolom do gier. Baer otrzymał w tym samym roku fundusze na rozwój prototypu od firmy Sander’s Associates. Baer przez kolejne cztery lata modyfikował projekt, który po zawiązaniu współpracy z firmą Magnavox stał się hitem w 1972 roku, niedługo po dopuszczeniu do oficjalnej sprzedaży. W tym momencie rozpoczęła się rewolucja gier wideo.
Kolejnym krokiem milowym w branży gier było stworzenie gry „PONG” przez spółkę Atari. Spółkę zawiązali Nolan Bushnell i Ted Dabney. Gra szybko zyskała na uznaniu, a inne firmy zaczęły kopiować pomysł na własny użytek. Rynek bardzo szybko został zalany przez kopie „PONG”, a do gry włączyła się Japonia. Toshihiro Nishikao zaproponował coś zupełnie nowego, tworząc „Space Invaders” w 1978 rok i właśnie to rozpoczęło złotą erę gier. Branża gier w latach 70. i 80. przeżywała rozkwit i przynosiła więcej dochodu, niż muzyka pop oraz hollywoodzkie produkcje łącznie. Następnie przyszedł czas na niewielki kryzys w branży gier i tą sytuację wykorzystało japońskie Nintendo, które podbiło serca grą „Donkey Kong”, a z czasem „Mario”. Nintendo wypuściło na rynek własną wersję „game boxa” z systemem autoryzacji w celu zabezpieczenia się przez podróbkami i zapewnienia wysokiej jakości odbiorcom. Nintendo z łatwością przegoniło w sprzedaży, zyskach i popularności poprzednie prototypy konsol, stawiając się w pozycji lidera w branży i niezwykle groźnej konkurencji dla pozostałych firm w branży.
Lata 90. wprowadziły wielkie zmiany na rynku gier, niosąc ze sobą postęp technologiczny i rozwój komputerów. W efekcie nowe systemy operacyjne, procesory graficzne zaowocowały nowymi możliwościami, nowymi typami gier i grafiką 3D. Powstawać zaczęły gry RPG (cRPG), które dawały możliwość kreowania postaci, eksploracji świata oraz zgłębiania wątków fabularnych. Gry, jak „Final Fantasy” czy „Pokemony” robiły furorę, co dawało pogląd na popularność i wzrost wpływu gier na branżę rozrywkową. Na podstawie gier zaczęto tworzyć seriale telewizyjne, gadżety, zabawki czy komiksy.
Nastąpił czas na przełomowe odkrycie, jakim okazał się napęd CD-ROM. Za PlayStation, prekursorem tego rozwiązania, poszły w ślady inne firmy. W efekcie używane dotychczas “naboje” (cartridges) zastępowały wejścia na płyty CD. Ostatnim z wielkich kroków na ścieżce rozwoju gier, która prowadzi do współczesnej odsłony tego typu rozrywki był wynalazek Internetu i rozwój dystrybucji cyfrowej na przełomie XX i XXI wieku. Odbiło to znaczne piętno na grach na PC. Gry zyskały nową możliwość – grę typu multiplayer poprzez sieć internetową, zarówno w trybie kooperacji i rywalizacji między graczami.
Gracze zyskali nową formę rozrywki, którą z czasem ubarwili przez stworzenie sposobów na modyfikowanie kodów gier w celu naprawy błędów, tworzenia alternatywnych elementów i historii w danej grze, czy stworzenia wraz ze społecznością graczy nowej gry. Proces nazywany jest tworzeniem “modów” (mods) i obecnie jest nawet bardziej popularny, niż był w początkowych latach swojego istnienia. Dzięki takiej właściwości gry, jak “Counter Strike” czy “Half-Life” zyskały dodatkowo na swojej ogromnej popularności. Obecnie gracze cieszyć się mogą zaawansowanymi technologicznie konsolami do gier ósmej generacji – m.in.: PlayStation 4, Nintendo Wii U, czy Xbox One X. Na takim etapie zaawansowania technologicznego gry przestały być jedynie formą rozrywki oraz zabawką, gdyż producenci i twórcy skupiają się na różnorodnych walorach gry, w tym również na przekazie.
Założenia i nowoczesne oblicze gier komputerowych
Z założenia gry mają dostarczać rozrywki, pozwalając się oderwać od realnego świata. Jednak przy tym pomagają rozwijać funkcje motoryczne, jak koordynację pomiędzy wzrokiem i dłońmi, refleks czy logistykę. Dodatkowo, gry online pozwalają na komunikację z innymi graczami z różnych stron świata – mają, zatem funkcję zrzeszającą. Pozwalają na tworzenie społeczności graczy, którzy mogą wymieniać się ze sobą informacjami kulturowymi oraz tworzyć znajomości na skalę globalną.
Wiele gier można potraktować, jak współczesny nośnik wartości i kultury. Gry nie tylko bawią, ale także edukują. Gry proste, bazujące na obrazkach i znajdowaniu przedmiotów, łatwych zagadkach czy nieskomplikowane platformówki wykorzystuje się nawet w szkołach podstawowych. Dzieci z ich pomocą uczą się liczyć, pisać na komputerze oraz ćwiczą swój refleks i logiczne myślenie. Kultowa grą tego typu była „Maszynistka”, mająca uczyć pisać płynnie na klawiaturze bez spoglądania na nią.
Jednak nie tylko gry dla dzieci mają charakter edukacyjny. Wielu może poczuć się zaskoczonych, ale produkcje wysokobudżetowe i popularne także mogą uczyć. Mowa tu o takich produkcjach, jak chociażby „Assassin’s Creed” czy „Wiedźmin”. Takie gry są nośnikiem dla legend, historii i dziedzictwa kulturowego. Dzięki wplecionym w grę faktom i prawdziwym miejscom, młodzi ludzie mogą poszerzać swoją wiedzę o świecie i różnych kręgach kulturowych. Często motywy występujące w grze to elementy, które są obecnie przeżytkami lub zostały zmarginalizowane czy zapomniane. Chodzi tu głównie o dawne ludy, wierzenia i obyczaje.
Gry zapewniają rozrywkę, ale dzięki społecznościom graczy mają także funkcję społeczną. Poza tym wpływają, dzięki kontaktom z drugim człowiekiem oraz możliwość wczuwania się w cudzą historię w grze na rozwój emocjonalny i proces socjalizacji. Dzięki grze możemy kształtować własne emocje i reakcje – radość, złość, współczucie, strach. Dodatkowo, gry są w stanie przekazywać ważne wartości, jak szacunek, tolerancyjność, odmienność kulturową, znaczenie przyjaźni. Uczą także rozróżniać dobro i zło. Ostatnim z wielu plusów jest, że gry pomagają rozwijać funkcje motoryczne – koordynację ruchową, spostrzegawczość, refleks.
Grafiki:
Photo by Andrea Piacquadio
Photo by Julia M Cameron
Uważam, że gry komputerowe mogą mieć pozytywny wpływ na rozwijanie naukowych umiejętności, zwłaszcza u dzieci i młodzieży. Gry komputerowe często zawierają elementy nauki, takie jak logiczne myślenie, rozwiązywanie problemów, kreatywność i uczenie się poprzez doświadczenie.
Dzięki swojej interaktywności i wciągającej formie, gry komputerowe mogą pomóc w utrzymaniu uwagi i zaangażowania użytkownika, co może prowadzić do lepszego zrozumienia i zapamiętywania wiedzy.
Jednak należy pamiętać, że gry komputerowe powinny być stosowane jako uzupełnienie, a nie substytut tradycyjnej nauki. Ważne jest, aby uczniowie otrzymali odpowiednią ilość czasu na naukę, ćwiczenie i zastanawianie się nad poznawanymi zagadnieniami.
Ogólnie rzecz biorąc, uważam, że gry komputerowe mogą być skutecznym narzędziem w nauce, ale powinny być stosowane z umiarem i w połączeniu z innymi metodami nauki, aby osiągnąć optymalne rezultaty.